Có hai phương pháp chính được sử dụng để gieo hạt là gieo sạ và phương pháp cấy. Cách thực hiện cụ thể của mỗi phương pháp phụ thuộc vào phong tục canh tác và điều kiện địa hình tại từng khu vực, tạo ra sự đa dạng trong kỹ thuật gieo hạt của người nông dân.

GIEO SẠ

Hiện nay, người nông dân thường sử dụng hai phương pháp chính để gieo hạt giống, đó là phương pháp sạ lan (hay còn gọi là gieo vãi) và phương pháp sạ hàng.

Sạ lan (gieo vãi)Sạ lan hay còn được gọi là gieo vãi, là việc dùng tay trực tiếp gieo hạt giống đã được ngâm ủ xuống ruộng và không theo hàng lối. Đối với mật độ gieo, lượng lúa giống cần sử dụng khoảng từ 180-200 kg/ha. Tuy nhiên, đối với những ruộng mà sau khi sạ xong 1-2 ngày mới có thể cạn nước, như ở một số vùng ĐBSCL, nên sử dụng lượng giống từ 220-250 kg/ha. 

Để đảm bảo chất lượng, khi chiều dài mầm hạt giống bằng 1/3 chiều dài của hạt lúa, bà con có thể tiến hành gieo sạ. Hạt lúa cần được chọn sao cho mầm không quá dài so với hạt lúa. Trong trường hợp điều kiện thời tiết không thuận lợi hoặc chưa kịp làm đất, bà con nên trải giống ra và đảo lúa mỗi 8-10 tiếng một lần để tránh việc mầm và rễ của giống quấn vào nhau. 

Phương pháp gieo: cho hạt giống vào thau, sau đó bước đều trên ruộng. Bằng cách này, dùng tay để nắm nhẹ hạt giống và vung đều trên mặt ruộng. Trong quá trình gieo, nên giữ tay ngửa và tránh ném thẳng hạt giống xuống mặt ruộng. Lưu ý rằng, nếu có nhiều người tham gia sạ, họ nên di chuyển cùng nhau và theo hướng song song để tránh sạ chồng lên nhau và tạo ra mí chồng lối.

Sạ hàngSạ hàng là phương pháp gieo hạt giống sử dụng dụng cụ hoặc máy móc có thiết kế sẵn các hàng và lỗ. Trong quá trình kéo dụng cụ trên mặt ruộng, lúa giống sẽ rơi xuống theo các lỗ, tạo thành các hàng song song với nhau. 

Đối với mật độ gieo, lượng lúa giống cần khoảng 75 - 100kg/ha, với khoảng cách giữa các hàng là 20 cm. Hạt giống cần để ráo nước khoảng 2 tiếng trước khi tiến hành gieo theo phương pháp sạ hàng. Điều quan trọng là không để mầm hạt quá dài, vì nếu mầm quá dài, rễ có thể xoắn lại, gây khó khăn khi rơi ra ngoài và làm tắc nghẽn các lỗ. 

Gieo sạ: dùng dụng cụ xúc lúa đổ vào từng ống sạ, sau đó đậy kín nắp và gài cẩn thận. Dụng cụ sạ được kéo bằng máy hoặc sức người theo đường bờ ruộng, lần kéo sau song song với lần kéo trước. Lưu ý rằng chỉ khoảng 2% lượng lúa của ống sạ được đổ ra ruộng. Bề mặt ruộng phải thật bằng phẳng, không lún và không quá khô.

Ngoài sử dụng dụng cụ sạ hàng, vài năm trở lại đây bà con nông dân còn sử dụng một số dụng cụ tiến bộ khác vào việc sạ lúa như: máy bay, bình phun hạt,... giúp tiết kiệm nhiều thời gian và chi phí sản xuất.

CẤY LÚATrồng lúa bằng phương pháp cấy lúa là quá trình đưa cây mạ đã được chuẩn bị sẵn xuống ruộng, nhằm đảm bảo rằng gốc và rễ của cây được đặt sâu vào đất, giúp cây lúa đứng vững và phát triển. Phương pháp này được dùng phổ biến ở các tỉnh miền bắc và bắc trung bộ.

Giá thể đất bột (sử dụng cho cấy tay): Trộn giá thể với tỉ lệ sau: 1m³ đất bột + 0,5m³ mụn dừa + 10kg super lân + 1,6kg ure + 1,6kg Kali. Đặt lượng giá thể đã chuẩn bị vào khay, tạo độ dày từ 1,5 đến 2cm. Xếp hàng trên mặt đất và tưới đẫm nước trước khi tiến hành gieo hạt. 

Giá thể bùn (sử dụng cho cấy máy): Trộn giá thể theo tỉ lệ: 10 xô đất bùn sạch (10 lít) + 2-3 xô mụn dừa (10 lít) + 0,3kg lân + đất bột hoặc tro trấu để phủ trên bề mặt. Đặt bùn vào khay với độ dày khoảng 2cm và sau đó gieo hạt vào khay. Phủ kín bằng tro trấu và chồng các khay lên nhau. Mật độ cấy: Lượng giống ngâm ủ để cấy cho lúa lai là 30kg/ha, trong khi lúa thuần yêu cầu mật độ là 40-60kg/ha.

PHƯƠNG PHÁP CẤY:

Cấy tay: rải đều các bó mạ ra ruộng sau đó dùng tay cấy mạ vào ruộng.

Cấy máy: Khi cây mạ đã phát triển đến giai đoạn có 2,5 - 3 lá thật, thân cây cứng cáp, không bị bệnh, bà con mang ra ruộng để tiến hành cấy. Đặt khay vào máy và cấy chúng ra đồng.

Công ty TNHH Sustainable Development S.U.D - Phát triển bền vững